(беларуская)

ПОЛАЦК — горад абласнога падпарадкавання ў Віцебскай вобласці Віцебскай вобласці Беларусі, адміністрацыйны цэнтр Полацкага раёна. Знаходзіцца вельмі блізка ад Наваполацку, разам з якім складае гэтак званы Полацкі рэгіён.

     

 

Герб города Полоцк, Белоруссия

Гісторыя

Упершыню ўпамінаецца ў «Аповесці мінулых гадоў» у 862.

Адукацыя

У Полацку месціцца гісторыка-філалагічны факультэт Полацкага Дзяржаўнага Універсітэту (астатнія — ў Наваполацку).

(беларуская тарашкевіца)

По́лацак (По́лацк) — горад у Віцебскай вобласьці Беларусі, цэнтар Полацкага раёну. Геаграфічныя каардынаты: 55° 29' паўночнай шыраты, +28° 45' 30" усходняй даўгаты (больш дакладна, гэта каардынаты Сафійскага сабору).

Полацкае княства

Упершыню Полацк згадваецца ў гістарычных дакумэнтах за 862 годам і зьяўляецца, такім чынам, найстаражытнейшым горадам на тэрыторыі Беларусі. Полацк зьяўляўся буйным палітычным цэнтрам усходнеслявянскага племені крывічоў і сталіцай Полацкага княства.

Полацкае княства пастаянна ўдзельнічала ў міжусобнай барацьбе між рускімі князямі. Горад і яго жыхары, вядома, дужа цярпелі ад гэтага. Так, пад час чарговай міжусобнай вайны, якая ў летапісах датуецца 980 годам, Полацк быў захоплены і спалены войскам князя Уладзіміра. Гэта пацьверджваецца данымі археалягічных дасьледаваньняў, якія зафіксавалі сьляды пажару, датаванага канцом X стагодзьдзя.

Найвышэйшага ўздыму старажытны Полацк дасягнуў пад час княжаньня Ўсяслава Брачыславіча (княжыў з 1044 па 1101), вядомага за прозьвішчам «Чарадзей». У гэты час у горадзе быў пабудаваны Сафійскі сабор.

Пасьля сьмерці Ўсяслава Полацкае княства, як і ўся Кіеўская Русь, уваходзіць у пэрыяд фэадальнай раздробленасьці.

 

(english)

Polatsk

Polatsk (Belarusian: По́лацк; Russian: По́лоцк, Polotsk; Polish: Połock) is a historical city in Belarus, situated on the Dvina river. It is the center of Polatsk district in Vitebsk voblast. The population is approximately 79,000 residents. It is served by Polatsk Airport and during the Cold War was home to Borovitsy air base.

The Old East Slavic name, Polotesk, is derived from the Polota river, that flows into Dvina nearby. The Vikings rendered that name as Palteskja, or Paltejsborg.

Polatsk is one of the most ancient cities of the Eastern Slavs. It was mentioned for the first time by the Primary Chronicle in 862 (as Полотескъ, /poloteskŭ/), together with Murom and Beloozero. The Norse sagas describe the city as the most heavily fortified in all of Rus.

 

View of Polatsk in 1912

 

 

Between the 10th and 12th centuries, the Principality of Polatsk emerged as the dominant center of power in what is now Belarusian territory, with a lesser role played by the principality of Turaŭ to the south. It repeatedly asserted its sovereignty in relation to other centers of Kievan Rus, becoming a political capital, the episcopal see and the controller of vassal territories among Balts in the west. Its most powerful ruler was prince Vseslav Bryachislavich (reigned from 1044 to 1101). A 12th-century inscription commissioned by Vseslav's son Boris may still be seen on a huge boulder installed near the St. Sophia Cathedral. For a full list of Polatsk rulers, please see List of Belarusian rulers.

Polatsk became part of the Grand Duchy of Lithuania in 1307, and it is said to have been the main center of trade in the state. The Magdeburg law was adopted in 1498. Polatsk was a capital of Połock Voivodship of Polish-Lithuanian Commonwealth until 1772. Captured by the Russian army of Ivan the Terrible in 1563, it was returned to Lithuania just 15 years later.

That period of warfare started the gradual decline of the city. After the first partition of Poland Polatsk degraded to the status of a small provincial town of the Russian Empire. During the French invasion of Russia in 1812, it was the setting of two battles: see First battle of Polotsk and Second battle of Polotsk for details.

 

 

Dvina river in Polotsk

 

 

(polsky)

Połock

 

Połock (biał. Полацк (Połack), hist. Полацак, ros. Полоцк) – miasto na Białorusi u ujścia Połoty do Dźwiny, ok. 80 000 mieszkańców.

Historia

Od X w. do początków XV w. stolica Księstwa Połockiego. W latach 1500-1793 stolica województwa połockiego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Od 1793 w imperium rosyjskim. Od 1991 miasto w niepodległej Białorusi.

Na początku XIV w. księstwo połockie opanowali Litwini. Stało się ono uposażeniem młodszych synów wielkich książąt. Odrębność księstwa zlikwidował wieki książę Witold i oddał je w zarząd mianowanym przez siebie starostom. Miastu w 1498 r. nadano prawo magdeburskie, co znacznie przyspieszyło jego rozwój. Reforma administracyjna z początków XVI w. przeprowadzona przez Aleksandra Jagiellończyka uczyniła z byłego księstwa województwo. W czasie wojny litewsko-rosyjskiej 1558-1570 wojska moskiewskie cara Iwana IV Groźnego zdobyły miasto 15 lutego 1563, topiąc w Dźwinie wszystkich połockich Żydów. Stefan Batory założył w mieście słynne kolegium jezuitów, w którym pierwszym rektorem był ksiądz Piotr Skarga.

W 1705 r. miała tu miejsce masakra bazylianów dokonana przez cara Piotra I który zamierzał zniszczyć unię brzeską. Połock znajdował się na terenie I Rzeczypospolitej do 1772 r.

(Русский)

Полоцк

По́лоцк (белор. По́лацк; польск. Połock) — древний город в Витебской области на севере Белоруссии, административный центр Полоцкого района. Расположен в устье реки Полоты, впадающей в Западную Двину.

Население около 83 тыс. жителей.

История

862 — первое упоминание о Полоцке в летописях. Повесть временных лет, Лаврентьевский список: «В лѣто 862 приіа власть Рюрикъ и раздаіа мужемъ своимъ градъі: ѡвому Полотескъ, ѡвому Ростовъ, другому Бѣлоѡзеро».

В скандинавских сагах было обнаружено упоминание о том, что его штурмовали гунны. Произойти это могло только в 447 году. C другой стороны, «гуннами» европейцы часто называли всех евразийских кочевников (начиная с V-го века), так что «гуннами» упомянутыми в сагах вполне могли быть хазары, мадьяры и т. п.

Середина X века — появление Полоцкого княжества.

988—1001 — княжение в Полоцке Изяслава, сына Рогнеды Рогволодовны.

992 — появление Полоцкой епархии.

1003—1044 — княжение Брячислава Изяславовича.

1044—1066 — построен Софийский собор, один из самых ранних храмов Древней Руси.

1066 — Всеслав Чародей вешает на звонницу храма Софии Полоцкой колокола, снятые им с Софийского собора в Новгороде.

В 1106—1108 родилась Преподобная Евфросиния, игумения Полоцкая. Внучка известного князя Всеслава Чародея, княжна, игуменья. С именем Евфросиньи связано и создание в 1161 году мастером-ювелиром Лазарем Богшей известного креста — шедевра старобелорусского ювелирного мастерства. Она стала одной из первых канонизированных (причисленных до святых) женщин, небесной заступницей, опекуншей не только Полоцка, но и всей белорусской земли.

1130 — великий князь киевский Мстислав Великий присоединяет Полоцк к своим владениям, после чего здесь правит его сын Изяслав.

около 1265 Полоцк вместе с Витебском вошёл в состав Великого княжества Литовского, где пользовался широкими правами автономии и до начала XV века имел собственных князей.

1498 — обретение Магдебургского права.

 

 

Пробыв несколько лет в XVI веке (1563—1579) и в XVII-м (1654—1567) под властью Московского государства, Полоцк до первого раздела Речи Посполитой (1772) находился в составе Великого княжества Литовского. В XVI веке Полоцк был богаче Вильны и имел более 100000 жителей; в 1780 году в нём было только 360 деревянных домов, 437 мещан-христиан, 478 евреев и незначительное число дворян и чиновников. Уменьшению числа жителей и упадку города способствовали войны, многочисленные пожары, чума 1566 года, голод 1600 и 1741—1746 годов.

1772—1777 — в составе Псковской губернии.

1777 — Полоцк сделан губернским городом Полоцкой губернии.

 

 

С 1796 — уездный город Белорусской губернии.

С 1802 — уездный город Витебской губернии.

В 1812 под Полоцком произошли два сражения между русской и французской армиями (см. Первое сражение под Полоцком и Второе сражение под Полоцком).

В годы Великой Отечественной войны Полоцк 16 июля 1941 года был захвачен немецко-фашистскими захватчиками (см. Оборона Полоцка 1941). Освобожден 4 июля 1944 года войсками Первого Прибалтийского фронта.

 В 228 км от столицы расположен один из старейших белорусских городов – Полоцк. Первое упоминание о Полоцке найдено в летописях 862 года, а в Х веке он уже стал столицей Полоцкого княжества и центром ремесел и культуры. Наиболее известным памятником архитектуры является полоцкий Софийский собор – уникальное произведение ранней славянской архитектуры, возведенный в Х веке после прихода христианства на белорусскую землю. Еще один пример оригинальной полоцкой школы зодчества – Спасо-Евфросиниевская церковь XII века. В 1992 году восстановлен Спасо-Евфросиниевский женский монастырь, который еще в XII веке создала причисленная к лику святых игуменья Евфросиния. Одной из самых драгоценных святынь монастыря является знаменитый Крест Евфросинии Полоцкой, созданный в 1161 году мастером-ювелиром Лазарем Богшей. К сожалению, оригинал был утрачен в годы второй мировой войны, и сейчас в монастыре находится его точная копия, освященная в 1997 году. Этот крест – святыня белорусского народа.
О других интересных, достойных описания местах Беларуси вы узнаете из раздела, посвященного областям страны.

 

 

Святая Евфросиния Полоцкая – небесная покровительница Беларуси

Сьвятая Еўфрасіньня Полацкая – нябесная заступніца Беларусі

 

(Українська)

По́лоцьк (біл. По́лацак або По́лацк, рос. По́лоцк), місто Білорусі, Населення 87,5 тис. Полоцьк — старий княжий город на землі кривичів

 

Історія

Полоцьк був заснований кривичами у восьмистах метрах вище устя р. Полені в другій половині першого тисячоріччя нашої ери. Перше згадування датоване 862 роком у «Повісті временних літ».

„В лѣто .҂s҃҃҃ [6370 (862)] … в Новѣгородѣ Словенѣ. и в Пол̑о̑тьскѣ Кривичи. Ростовѣ Мерѧне. Бѣлѣлѡзерѣ Весь. Муромѣ Мурома“

Наприкінці IX століття Полоцьк входив до складу Давньоруської держави. Про це свідчить договір Олега з Візантією від 907 року, де Полоцьк названий у числі міст, де сидять князі «під владою Олега». Добре відома історія захоплення Полоцька Володимиром у відповідь на відмову Рогніди, доньки полоцького князя Рогволода, піти за нього заміж. Рогволод і два його сини були вбиті, а Рогніда була взята за дружину по праву переможця… На початку XI століття в Полоцьку затвердилася династія сина Володимира й Рогніди — Изяслава, померлого в 1001 р. В XI-XII століттях територія Полоцького князівства охоплювала більшу частину сучасної Білорусії й простиралася до Ризької затоки. Порівняно високий економічний розвиток Полоцька сприяв перетворенню його в центр самостійного князівства. Ще більше зросла політична роль «Полоцької землі» при відважному й завбачливому князі Всеславі. Про нього ми читаємо в «Слово о полку Ігоревім»:

„…Всеславъ князь людемъ судяше, княземъ грады рядяше … Тому въ Полотскѣ позвониша заутренюю рано у святыя Софеи въ колоколы, а онъ въ Кыевѣ звонъ слыша …“

В XII столітті підсилилася роль віче — зборів городян для рішення важливих справ. Так, у 1132, 1152 і 1381 рр. полоцьке віче вигнало князів Святополка, Рогволода Борисовича й литовського князя Скиргайлу. У жорстокому XIII столітті Полоцькові довелося захищати свою незалежність від лицарів-хрестоносців. Полоцьке князівство зміцнює політичні зв'язки з Новгородом (про що свідчить шлюб князя Олександра Невського й дочки полоцького князя Брячислава), а також з литовськими князями.

В XIV столітті Полоцьк увійшов до складу Великого князівства Литовського. І тут полоцьке віче впливало на політичне життя Великого князівства Литовського: позиція полочан іноді вирішувала результат боротьби за великокнязівський престол.

У 1563 році Полоцьк захопив Іван Грозний.

 

 

(Русский)

Евфросиния Полоцкая (Ефросинья Полоцкая, белор.Эўфрасіньня Полацкая; 1110—1173) — дочь полоцкого нязя Георгия Всеславовича, внучка Всеслава Брячиславича (Чародея), инокиня и просветительница; канонизирована Русской православной церковью, считается покровительницей женского монашества.

При рождении ей было дано имя Предслава. При пострижении в монахини приняла имя Евфросиния. Основательница Полоцкого Спасо-Евфросиниева монастыря. Стала первой женщиной на территории Белоруссии, признанной святой. Несмотря на то, что её житие было после раскола христианствана равно почитаема как в православии, так в католичестве.

«Житие Ефросиньи Полоцкой» — одно из памятников раннего православия в Белоруссии. После смерти она признана преподобной.

На территории Белоруссии Евфросиния Полоцкая, наряду с Кириллом Туровскимодна из самых почитаемых святых.

Крест Евфросинии Полоцкой, как и Янтарная комната, входит в десятку самых ценных пропавших предметов искусств. По преданию, обретение Креста Евфросинии Полоцкой ознаменует подлинное возрождение Белоруссии.

Крест Евфросинии Полоцкой

По заказу Ефросиньи полоцким мастером Лазарем Богшей в 1161 году был сделан шестиконечный крест (длина 51 сантиметр) для церкви Святого Спаса. Он был выполнен из кипариса. К его передней и обратной поверхностям прикреплены золотые, к боковых серебряные пластины. Крест был отделан ценными камнями, украшенный изображениями: на верхних концах креста размещены изображения Иисуса Христа, Яна Предтечи, Матери Божьей; в центре нижнего пересечения — четыре евангелиста; на концах — архангелы Гавриил и Михаил, внизу креста — изображения святых Ефросиньи, Софии, Юрия (покровители самой заказчицы и ее родителей). В исторической литературе установилось название — крест Ефросиньи Полоцкой.

 

Беларуская (тарашкевіца)

Крыж Эўфрасіньні Полацкай

Па замове Эўфрасіньні полацкім майстрам Лазарам Богшам у 1161 годзе быў зроблены настольны шасьціканцовы крыж (даўжыня 51 сантымэтр) для царквы Святога Спаса. Ён быў выраблены з кіпарысу. Да яго пярэдняй і адваротнай паверхняў прымацаваны залатыя, да бакавых срэбныя пласьціны. Крыж быў аздоблены каштоўнымі каменьнямі, упрыгожаны выявамі: на верхніх канцах крыжа разьмешчаныя пагрудныя выявы Езуса Хрыста, Яна Прадцечы, маці Божай; у цэнтры ніжняга сяродкрыжжа — чатыры эвангелісты; на канцах — арханёлы Габрыіл і Міхал, унізе крыжа — выявы сьвятых Эўфрасіньні, Софіі, Юры (патронаў самой заказчыцы і яе бацькоў). У гістарычнай літаратуры ўсталявалася назва — крыж Эўфрасіньні Полацкай.

(Беларуская)

СВЯТАЯ ЕЎФРАСІ́ННЯ ПОЛАЦКАЯ, хроснае імя Еўпра́ксія (Параскева) (верагодна), свецкае імя Прадсла́ва (магч. 5.1.1104, Віцебск? — 23.5.1173 або 23.5.1167, Іерусалім), манахіня і і ігумення праваслаўнага манастыра, асветніца. Кананізаваная Рускай праваслаўнай царквой (1893).

 Сям'я

Прадслава паходзіла з княскай сям'і і была старэйшай дачкой Святаслава Усяславіча (ракло́, г.зн. хроснае імя, Георгій), сына Усяслава Брачыславіча. Паводле ўскосных звестак, маці была адна са старэйшых дачок Уладзіміра Манамаха, і, магчыма, мела імя Соф'я. Звесткі пра блізкае сваяцтва з домам Комнінаў лічацца бяздоказнымі.

Прадслава атрымала параўнальна добрую для таго часу хатнюю адукацыю. У 12-гадовым узросце бацька намерыўся выдаць яе замуж. Князёўна, аднак, адмовілася ад шлюбу і ўвогуле ад свецкага жыцця, і патаемна прыняла пострыг у Полацкім манастыры (магчыма, 15.2.1116). Прычыны такой пастановы невядомыя, але не выключана, што свой уплыў зрабіла даволі бяспраўнае становішча жонак тагачасных арыстакратаў.

 

 У царкве

Верагодна, у канцы 1110-х гг. Еўфрасіння прыняла і чын схімы. Праз пэўны час перасялілася (між 1118 і 1122, магчыма, што пасля ваенных дзеянняў 1119) у келлю пры полацкім Сафійскім саборы, пачала перапісваць кнігі ў скрыпторыі пры тамтэйшай бібліятэцы. Менавіта перапісванне кніг было, відаць, адным з яе схімных зарокаў. Звесткі пра пісанне Еўфрасінняй Полацкага летапісу, якія прыводзяцца, напр., у Борха і Ластоўскага — легендарныя, нічым не пацверджаныя.

У сярэдзіне 1120-х гг. Еўфрасіння, тады яшчэ інакіня, ініцыявала будову жаночага Спаскага манастыра кінавіяльнага чыну ў Сяльцы, на месцы старой рэзідэнцыі полацкіх епіскапаў (легендарны відзеж і благаслаўленне епіскапа адносяцца, між іншым, да ночы свята Праабражэння Гасподняга 6.8.1126), тады ж была ўзведзена ў сан ігуменні гэтага манастыра. У далейшым, ініцыявала будову або перабудову Спаса-Праабражэнскай царквы манастыра (канец 1132— жнівень 1133, іншая думка: 1139—1140)

Пазней ініцыявала будову мужчынскага Багародзіцкага манастыра (збуд. у сяр. 12 ст.; у 1580 ужо не існаваў, або быў у поўным запусценні) і царквы Святой Багародзіцы пры ім (1151—1154, асвячэнне 1157; не захавалася).

Паслала слугу. Міхаіла да цара Мануіла I Комніна і патрыярха Лукі Хрысаверга ў Канстанцінопаль па ікону святой Эфескай Багародзіцы для Багародзіцкага манастыра, але насамрэч ёй была прысланыя копіі Царградскай Адзігітрыі і рэліквіі (1159—1160). Заказала Лазару Богшу выраб напрастольнага крыжа з рэліквіямі, які пазней стаў вядомы як Крыж Еўфрасінні Полацкай (1161)

У канцы жыцця выправілася ў паломніцтва ў Іерусалім (1167). Магчыма, што пры гэтым выконвала і царкоўна-дыпламатычную місію, а на землях Русі, якія праяжджала — міратворчую місію. Сустракалася з імператарам Мануілам, верагодна, была ў Канстанцінопалі, у канцы красавіка дасягнула Іерусаліму, дзе захварэла і памерла.

Пасля смерці

Еўфрасіння была пахаваная ў Феадосіевым Іерусалімскім манастыры, пасля захопу гораду мусульманамі рака з целам была перанесеная ў Феадосіеву пячору Кіеўскай лаўры (1187). Існуе думка, што апошняй воляй Еўфрасінні магло быць пахаванне ў манастыры святога Феадосія, што і стала прычынай таго, што рака з астанкамі была пакінута ў Кіеве, а не вернута ў Полацак.

Мясцовае царкоўнае шанаванне ў Полацкай зямлі пачалося ўжо ў канцы 12 ст., калі тут ужо існавала царкоўная служба прападобнай Еўфрасінні Полацкай, і было складзена агіяграфічнае "Жыціе" (верагодна, да 1187, і ў адным з заснаваных Еўфрасінняй манастыроў).

Да кананізацыі была напісана і яе ікона, якая не захавалася да нашых дзён, а ў крыніцы 19 ст. апісваецца так: "Подобием бледна лицем от пощения, ризы преподобнические, как у преподобномученицы Евдокеи". Найбольш старажытнай іканапіснай выявай лічыцца гравюрная копія 16 ст., зробленая з даўняга арыгіналу.

Царкоўнае шанаванне да 16 ст. мела толькі мясцовы характар, і ў Маскоўскай Русі, да ўключэння ў Макар'еўскія спісы, імя Еўфрасінні амаль не было вядомым. Аднак, і на Макар'еўскіх саборах 1547 і 1549 афіцыйнай кананізацыі не адбылося. Агульная служба святой была зацверджана РПЦ толькі адносна нядаўна (1893).

У новы час, пасля хадайніцтваў вернікаў Полацкага павету, спачатку частка мошчаў (1871), а потым і самі астанкі, з выняткам сімвалічнай часткі былі перанесеныя ў Спаса-Еўфрасіннеўскі манастыр (1910). Тамсама была абвешчана і гаючасць астанкаў. У час эвакуацыі ў 1 сусв. Вайну астанкі былі перанесены (1915) ў Растоўскі Аўраміеў манастыр. Там, у 1920, грабніца была ўскрытая, а 13.5.1922 была ўскрытая паўторна, астанкі былі адасланыя на атэістычную выстаўку ў Маскву, а адтуль — у экспазіцыю Віцебскага краязнаўчага музея. Усе каштоўнасці, якія былі пры астанках, у тым ліку 40-пудовая срэбная рака, былі канфіскаваныя. У час нямецкай акупацыі вернікі перанеслі раку ў Свята-Пакроўскую царкву, потым (23.10.1943) астанкі былі вернутыя ў Спаса-Еўфрасіннеўскі манастыр, дзе застаюцца і дагэтуль. Праваслаўныя храмы ў імя Еўфрасінні Полацкай існуюць у Лондане, Саўс-Рывер (каля Нью-Йорка, ЗША), Таронта. У Беларусі існавала Івянецкая Свята-Еўфрасіннеўская царква (збуд. у 1914, разбурана ў 1951), у 1990-х тамсама была збудаваная новая царква таго ж імя. У Мінску была збудаваная Свята-Еўфрасіннеўская царква Мінскага прыходу (канец 1990-х гг.?).

 

У наш час прынятае шанаванне Еўфрасінні як "заступніцы Беларусі" і "асветніцы Беларусі". Таксама заўважаецца, што асветніцкая дзейнасць Еўфрасінні магла мець не цалкам кананічны характар, а яе царкоўная дзейнасць магла быць скіраванай, на грунце яе высокага паходжання, у абыход царкоўнай іерархіі, на павышэнне самастойнасці Полацка ў царкоўных справах. Мяркуецца, што гэта магло быць прычынай канфліктаў між Еўфрасінняй і царкоўнымі ўладамі, і паслужыла сапраўднай прычынай таго, што астанкі Еўфрасінні былі пакінутыя ў Кіеве, а не вярталіся ў Полацак.

 

(Русский)

Всеслав Полоцкий Чародей

 

 

Юбилейная монета Белоруссии с изображением Всеслава Брячиславича.

Всесла́в Брячисла́вич, Всесла́в Ве́щий (белор. Усяслаў Брачыславіч, Усяслаў Чарадзей, ок. 1029—1101), князь полоцкий (с 1044), единственный представитель полоцкой ветви Рюриковичей на киевском великокняжеском престоле (1068—1069). Примечателен также как герой «Слова о полку Игореве» и восточнославянского фольклора, где он предстаёт как богатырь и колдун, а также необычайно длительным княжением в Полоцке (57 лет).

Происхождение и необычная примета

Правнук Владимира Святославича и Рогнеды, сын Брячислава Изяславича (ум. 1044), воевавшего со своим дядей Ярославом Мудрым.

Современникам и потомкам запомнился как «волхв», чародей. «Повесть временных лет» сообщает, что мать родила Всеслава «от волъхвования» и от рождения «бысть ему язвено на главе его». Волхвы сказали матери князя: «Се язвено навяжи на нь, да носить е до живота своего»; и его Всеслав «носить… и до сего дне на собе; сего ради немилостив есть на кровьпролитье» (следовательно, этот текст написан ещё при жизни Всеслава). Эта цитата толкуется по-разному: «язвено» понимали как родимое пятно, на котором князь носил повязку; по другим данным, Всеслав родился «в сорочке» и носил кожицу (часть плаценты) на себе как амулет.

 

(Беларуская)

Усяслаў Брачыславіч

 

Усясла́ў Брачысла́віч (~1029 – 14 красавіка 1101), князь полацкі, вялікі князь кіеўскі. Сын Брачыслава Ізяславіча, унук Рагнеды, праўнук Рагвалода. Самы легендарны князь Русі, сучаснікамі лічыўся амаль што вяшчуном і нават яго нарадженне прыпісвалася звышнатуральным сілам. Гады яго валадарання ў Полацкай зямлі з’яўляюцца час яе найвялікшага ўздыму і тэрытарыяльнага пашырэння.

 

Пачатковы перыяд

Час нараджэння Усяслава невядомы, але па акалічнасцях яго жыцця і згодна быліне аб Валхве Усяславічы прынята лічыць годам нараджэння 1029. Сеў на полацкі сталец верагодна пасля смерці бацькі Брачыслава Ізяславіча (1044). Пачатковая яго дзейнасць не асветлена ў крыніцах, але гледзячы па Слове пра паход Ігараў яна была бурнай і вядомай ўсёй Русі. Вядомы спявак Баян складаў пра яго песні. Пры ім у Полацку пабудаваны Сафійскі сабор (1055). Першы раз згадваееца ў крыніцах у 1060 годзе, калі разам з Яраславічамі ўдзельнічаў у паспяховым пахадзе супраць торкаў. У гэты час відаць прытрымліваўся бацькавай палітыкі – саюза з Кіевам.

 

Беларуская (тарашкевіца)

Усяслаў Чарадзей

 

Усясла́ў Чарадзе́й, Усясла́ў Брачысла́вавіч (? - 14 красавіка1101) - князь полацкі. Сын князя Брачыслава Ізяславіча, унука Рагнеды, імя маці гісторыя не захавала.

Паводле легенд, паходжаньне Ўсяслава прыпісвалася чарадзейным сілам (верагодна, таму і празваны Чарадзеем).

Горадабудаўніцтва

У 1044 годзе пасьля сьмерці бацькі стаў полацкім князем. Гады яго праўленьня ў Полацкім княстве пазначаны падзеямі і славутымі, і трагічнымі. Пры ім у Полацку пабудаваны новы замак-дзядзінец, славуты Полацкі Сафійскі сабор, распачатае ўзвядзеньне і іншых манумэнтальных пабудоваў. У якасьці ўзору для сабора князь абраў канстанцінопальскую Сафію. Да Полацка аналягічны будынак быў пастаўлены толькі ў Кіеве, і завяршалася будаўніцтва ў Ноўгарадзе. Гісторыя захавала імёны тагачасных дойлідаў, што працавалі ў Полацку: Давыд, Таўма, Мікула, Капес. Ёсьць сьведчаньне, што князь будаваў і ўмацоўваў ня толькі сваю сталіцу, але і іншыя гарады Полацкай зямлі: Браслаў, Друцак, Заслаўе, Лагойск, Копысь, Воршу, Менск.

У сваёй сталіцы Ўсяслаў Чарадзей прымаў вядомага ў Старажытнай Русі паэта-сьпевака Баяна. Акрамя таго, ён стварыў моцнае, добра падрыхтаванае войска, здольнасьці якога правераны ў час паходу на торкаў у саюзе з кіеўскімі князямі.

 

 Сафійскі сабор у Полацку, пабудаваны ў 11 стагоддзі славутым князем Усяславам Чарадзеем ( валадарыў 1044-1101)

 

 

Slavic Nature, the nature is our threasure.

(Slavenska Priroda., priroda je naše bogatstvo. Словенска природа, природа је наше богатство. Славянская природа, природа ето наше богатство).

Славянская прырода-- наша багацьце

 

                                                   

 

Заходняя Дзьвінарэчка, якая ўспаіла Полацк

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hosted by uCoz